Dây curoa là gì?
Dây curoa là một phụ kiện quan trọng của truyền động công nghiệp, loại dây này có khả năng kết nối để truyền năng lượng giữa các pulley và hệ thống máy móc thiết bị. Hơn nữa, việc tăng giảm kích thước puly có tác dụng điều chỉnh tốc độ vòng quay của puly. Dây curoa có hình dạng đường dài liên tục khép kín hoặc mở (làm từ cao su tự nhiên hoặc nhân tạo). Bề mặt bên ngoài có thể được tùy chỉnh và bên trong có độ nhám hoặc có răng (timing belt) để tăng khả năng chạy đồng bộ chính xác với puly. Dây đai (curoa) được gọi là tốt với độ giãn dài thấp, chịu ma sát lớn, nhiệt độ cao và hoạt động ổn định trong điều kiện khắc nghiệt.
Tên gọi - dây curoa bắt nguồn từ một danh từ tiếng Pháp là courroie. Có nghĩa là dây đai truyền, dùng để hỗ trợ trong truyền động của máy móc. Hình dạng dây thường có màu đen, dài, nối liên tục thành vòng. Dây curoa là loại dây phụ kiện được dùng trong truyền động công nghiệp. Chúng ta có thể dễ dàng bắt gặp dây curoa ở các thiết bị động cơ máy móc gia đình như: ôtô, xe máy, máy rửa xe, máy may, máy giặt, máy cắt sắt,...
Phân loại dây curoa
Sau khi tìm hiểu về dây curoa, chúng ta cùng xem qua một số loại dây curoa. Dây curoa truyền động được chia làm 3 loại chính:
Dây curoa thang (V-belt)
Dây curoa thang hay còn gọi là curoa chữ V. Các loại dây curoa thang phổ biến:
Dây curoa thang cổ điển: là loại dây curoa phổ biến, có các kích thước tiết diện khác nhau theo bản A, B, C, D, E.
Dây curoa thang hẹp: là loại dây curoa có tiết diện hẹp nhưng dày hơn loại cổ điển, tối ưu về độ bền và khả năng truyền lực. Có các loại SPZ, SPA, SPB, SPC.
Dây curoa thang loại V: loại dây được tối ưu mức độ chịu tải tốt nhất, có các loại 3V, 5V, 8V.
Dây curoa rãnh dọc: loại dây thường có tiết diện 1 hoặc nhiều rãnh kết hợp thành 1 bản dây, phổ biến sử dụng cho oto. Các dòng phổ biến như: PJ, PK, PL, J,…
Ngoài ra còn nhiều loại dây thang khác như dây curoa thang răng (cogged belt) Ã, BX, CX, PRF, RECMF; dây curoa bản thang 2 mặt (double V belt); dây curoa bản thang kép (3-8V1060, 2-8V2240, 4-5V630, 5-5V1250,...)
Dây curoa răng (timing belt)
Mỗi loại dây curoa răng lại có các bước, hình dạng, kích thước răng phù hợp với loại pulley khác nhau.
Dây curoa răng thang gồm các loại: MXL, XL, L, H, XH, XXH,…
Dây curoa răng tròn gồm các loại: S2M, S5M, S8M, S14M, S20M, 3M, 5M, 8M,... Dây curoa răng tròn chuyển động êm hơn răng vuông.
Dây curoa răng thang chất liệu PU: chất liệu PU có khả năng chịu dầu, độ bền cơ học vượt trội, bao gồm các loại: T2.5, T5, T10, XL, L, MXL,…
Dây curoa mở (open-ended timing belt)
Dây curoa mở có 2 đầu dây tự do, thường sử dụng trong trường hợp yêu cầu độ dài lớn hơn từ 10m lên tới 100m, cũng tương tự như dây curoa răng, dây curoa mở cũng có các kích thước răng tương ứng, chất liệu phổ biến là PU (polyurethane) nhưng cũng có chất liệu cao su phổ thông. Dây mở nhưng vẫn có khả năng hàn 2 đầu để trở thành 1 vòng kín.
Cấu tạo dây curoa
Dây curoa được làm từ cao su tổng hợp và có nguồn gốc từ dầu khí. Mặt bên ngoài dây curoa dạng trơn, mặt trong dạng trơn hoặc có răng để tăng khả năng chạy chính xác với pulley. Cấu tạo dây curoa có 4 phần:
Lớp vải bọc ngoài chuyên dụng.
Phần lõi dây: có thể là sợi bố có chất liệu sợi tổng hợp hoặc là sợi lõi thép. Phần lõi dây curoa có chức năng chịu lực kéo, chống giãn dây, chống sinh nhiệt. Dây curoa bền chính là nhờ phần lõi dây tốt hay không. Nếu phần lõi dây tốt, dây curoa sẽ ít bị giãn trong quá trình làm việc, mức độ chịu nhiệt cao khi máy chạy với vận tốc lớn và tải trọng nặng.
Nền tạo liên kết giữa lớp vải và phần lõi dây.
Phần cao su là thành phần chính của dây curoa với nguồn gốc dầu mỏ, trải qua quá trình lưu hóa, bảo quản. Quá trình này ảnh hưởng đến độ bền của dây cao su curoa.
Ưu và nhược điểm của dây curoa
Ưu điểm
Chạy êm và ít ồn, chịu sốc.
Khoảng cách trục có thể lớn.
Thay thế tiện lợi.
Phií tốn bảo dưỡng ít, không cần dầu bảo dưỡng nên luôn giữ được sạch sẽ.
Đơn giá rẻ.
Nhược điểm
Bị trượt qua sự giãn nở và sự hao mòn của dây đai.
Qua đó tỷ lệ truyền bị giảm dần.
Khả năng chống chịu môi trường kém.
Dễ dàng bị tổn hại nếu chất lượng pulley kém.
Cường độ làm việc trung bình.
Ứng dụng dây curoa
Trong lĩnh vực công nghiệp: các loại máy móc công nghiệp sản xuất, máy xúc, máy đào, máy ủi và công nghiệp hạng nặng: chế biến, khai thác khoáng sản,...
Trong lĩnh vực nông nghiệp: máy gặt, máy tuốt, máy bơm, xay xát lúa,...
Trong đời sống hàng ngày, dây curoa được sử dụng trong các loại xe máy như Sh, Lead, Vision, KIA morning,...
Trong lĩnh vực sinh hoạt, dây curoa còn xuất hiện ở máy giặt, máy may, máy sấy,...